Natuurlijk ritme zonder kunstlicht
Vroeger leefden mensen zonder elektriciteit. Er was geen straatlverlichting, televisie of mobieltjes. Zodra de zon onderging, werd het donker en gingen mensen minder doen. Het lichaam stelde zich vanzelf in op rust. In die tijd bestond het daglicht uit een duidelijke periode: licht overdag, donker ’s nachts. Dit natuurlijke ritme zorgde ervoor dat men vaak snel in slaap viel. De diepe rust werd geregeld door het hormoon melatonine. Dat hormoon maakt het lichaam aan bij schemering, zodat je gaat gapen en je ogen zwaar worden. Nu is dat ritme vaak zoek door schermen en lampen, waardoor wij minder goed slapen. Wie probeert meer te leven naar het oerritme, zet ’s avonds het licht wat lager en vermijdt fel blauw licht van telefoons of laptops.
Lange nachten, korte dutjes en de kracht van segmenten
Onze voorouders sliepen vaak in segmenten of blokken. Dat heet de gesegmenteerde slaap. Het eerste deel van de nacht sliepen ze diep. Midden in de nacht werden ze even wakker. Ze maakten bijvoorbeeld vuur, kletsten wat of gingen naar buiten om te kijken of het veilig was. Daarna volgde een tweede blok slaap tot het licht werd. Ook overdag gebeurde het dat mensen soms even een korte dut deden. Dit patroon zie je nog in sommige landen of bij ouderen. Het idee dat je een volle nachtrust in één keer moet halen is dus van recente tijd. Kleine pauzes en korte dutten kunnen het herstel bevorderen, zeker als de nachtrust onrustig is. In een modern leven kan deze manier van slapen helpen bij nachtdiensten of onregelmatige werktijden.
De invloed van omgeving en temperatuur
Waar en hoe mensen vroeger sliepen, verschilt van nu. Een oermens had geen matras of kussen. Ze sliepen op de grond, misschien op wat bladeren, huiden of stro. De temperatuur hing af van het seizoen en de plek. Het was soms koud in de nacht. Studies tonen aan dat slaap dieper is in een koele kamer. De moderne mens slaapt vaak in een warme slaapkamer. Dat is voor het lichaam minder gunstig, omdat het sneller wakker wordt. Ook het geluid van de natuur, als stromende rivieren of wind door bomen, was van invloed. Deze natuurlijke geluiden kunnen ontspannend werken. Sommige mensen gebruiken nu rustige natuurgeluiden tijdens het slapen. Het aanpassen van je slaapkamer, bijvoorbeeld door goed te ventileren en het koel te houden, kan al helpen slapen als een jager-verzamelaar.
Vaste rituelen geven rust en houvast
Een oermens had meestal een vaste volgorde voor het slapen. Zodra het donker werd, stopten mensen met drukke activiteiten. Ze maakten zichzelf klaar voor de nacht. Soms werd er nog een verhaal verteld bij het vuur of was er tijd voor een rustige wandeling. Dit soort avondrituelen helpen het lichaam en hoofd tot rust te komen. Ook nu werkt het goed om een eigen ritueel te maken: bijvoorbeeld een warm drankje, een boek lezen of even naar buiten kijken. Het lichaam krijgt dan een seintje dat slapen eraan komt. Het zorgt ervoor dat je makkelijker inslaapt en beter doorslaapt. Rituelen kunnen hemelsbreed verschillen, maar geven altijd hetzelfde signaal aan ons brein: het is tijd om te rusten.
Veelgestelde vragen over slapen als een oermens
-
Wat is gesegmenteerde slaap en waarom deden oermensen dat?
Gesegmenteerde slaap betekent slapen in twee delen met een korte pauze ertussen. Oermensen deden dit omdat er geen kunstlicht was en ze ’s nachts soms wakker moesten zijn, bijvoorbeeld voor veiligheid of kleine taken.
-
Kan slapen als een oermens helpen bij slaapproblemen?
Slapen als een oermens proberen helpt sommige mensen om beter te rusten. Vooral het beperken van kunstlicht in de avond en het volgen van een rustgevend ritueel zorgen vaak voor diepere slaap.
-
Is het gezond om op de grond te slapen zoals oermensen deden?
Op de grond slapen is niet per se gezonder. Voor sommige mensen kan het extra pijn geven aan rug of heup. Een stevig matras met een koele kamer lijkt het beste te werken.
-
Welke moderne gewoontes storen onze natuurlijke slaap het meest?
Kunstmatig licht, vooral felle schermen in de avond, verstoort de aanmaak van melatonine. Ook onregelmatige werktijden maken het moeilijk om in een natuurlijk ritme te komen.
-
Hoe kun je stap voor stap slapen als een oermens proberen?
Begin elke avond een half uur voor het slapen met rustige activiteiten, vermijd fel licht en schermen, zorg voor een koele, donkere slaapkamer en probeer vaste rituelen te volgen voor het slapengaan.