Nooit meer slapen klinkt voor veel mensen als een nachtmerrie, want voldoende rust is nodig om goed te functioneren. Toch hebben steeds meer mensen last van slapeloosheid of kunnen zij urenlang wakker liggen. Langdurig niet slapen kan serieuze gevolgen hebben voor lichaam en geest. In deze blog lees je over de oorzaken, gevolgen en wat je zelf kunt doen als je maar niet in slaap kunt vallen.
Wanneer slapen niet meer vanzelfsprekend is
Voor sommigen is slapen iets dat vanzelf gaat, maar anderen liggen soms nachtenlang te woelen. Het kan beginnen met een korte periode van slecht slapen door stress, verdriet of spanning. Soms verandert het in een langer durende periode zonder echte nachtrust. Iemand kan dan het gevoel krijgen nooit meer te slapen. Slapeloosheid ontstaat vaak door een combinatie van factoren, zoals zorgen, onrust, lichamelijke klachten of een onregelmatig leefritme. Naast stress kunnen ook geluid, licht in de slaapkamer en een wisselend werkschema het ritme verstoren. Zelfs veranderingen in het lichaam, zoals tijdens de overgang of zwangerschap, hebben invloed op je slaap. De kans op problemen met slapen neemt toe naarmate je ouder wordt.
Wat gebeurt er als je niet slaapt
Niet in slaap kunnen vallen of urenlang wakker liggen heeft veel invloed op hoe je je voelt. Wie te weinig rust krijgt, wordt sneller prikkelbaar en kan zich nog moeilijker concentreren. Het lichaam gaat functioneren op een soort spaarstand en het geheugen werkt minder goed. Na meerdere nachten zonder goede slaap kun je hoofdpijn, spierpijn of zelfs moeheid voelen in je hele lichaam. Langdurige slapeloosheid verhoogt de kans op hart- en vaatziekten, diabetes en depressieve gevoelens. Je weerstand wordt minder, waardoor je sneller ziek wordt. In het ergste geval krijg je last van hallucinaties of kun je gewone dagelijkse taken bijna niet meer uitvoeren. Gelukkig komt dat laatste maar zelden voor en zijn de meeste slaapproblemen op te lossen.
Hoe je jezelf kunt helpen bij slapeloosheid
Mensen die het idee hebben nooit meer te kunnen slapen, zoeken vaak naar oplossingen om de cirkel te doorbreken. Dagelijks voldoende bewegen, een vast slaapritueel en op vaste tijden naar bed gaan zorgen voor meer rust.
Probeer een uur voordat je gaat slapen je schermen uit te zetten en geen grote maaltijden of koffie meer te nemen. Gebruik je slaapkamer alleen om te slapen, zodat je hersenen deze plek gaan zien als een rustpunt. Ligt je hoofd toch vol gedachten? Oefeningen zoals rustig ademhalen, lezen of luisteren naar rustige muziek kunnen helpen. Medicijnen tegen slapeloosheid werken soms, maar lossen het echte probleem meestal niet op. Het is beter om steeds eerst te kijken wat je zelf kunt aanpassen.
- Dagelijks voldoende bewegen
- Een vast slaapritueel
- Op vaste tijden naar bed gaan
- Een uur voordat je gaat slapen de schermen uitzetten
- Geen grote maaltijden of koffie meer te nemen
- Gebruik je slaapkamer alleen om te slapen
- Oefeningen zoals rustig ademhalen, lezen of luisteren naar rustige muziek
- Medicijnen tegen slapeloosheid werken soms, maar lossen het echte probleem meestal niet op
- Het is beter om steeds eerst te kijken wat je zelf kunt aanpassen
Wanneer hulp nodig is bij slaapproblemen
Soms lukt het niet om zelf de slaap te verbeteren en blijft het gevoel hangen dat je echt nooit meer kunt slapen. Op dat moment kan het goed zijn om hulp te zoeken bij een huisarts of slaapcoach. Zij kunnen samen met jou kijken welke factoren slapeloosheid veroorzaken. Denk aan psychische klachten, lichamelijke ziektes of het gebruik van bepaalde medicijnen. Samen maak je een plan om de rust terug te vinden. In sommige gevallen worden slaapproblemen veroorzaakt door slaapstoornissen, zoals slaapapneu. Dat voelt soms alsof je nooit slaapt, omdat je steeds even wakker wordt zonder het door te hebben. Een slaaponderzoek kan dan uitkomst bieden. Blijf er niet te lang mee lopen en praat erover, want er is vaak wel iets aan te doen.
Veelgestelde vragen over nooit meer slapen
Kan het lichaam echt doorgaan zonder slaap?
Het lichaam heeft slaap nodig en kan niet oneindig doorgaan zonder rust. Na één of enkele nachten zonder slaap kun je je beroerd voelen. Langdurig niet slapen kan er zelfs voor zorgen dat je bepaalde dingen niet meer goed kunt, zoals nadenken of coördineren. Het lichaam herstelt tijdens de slaap en wordt zonder deze hersteltijd steeds zwakker.
Wat zijn bekende oorzaken van slapeloosheid?
Bekende oorzaken van slapeloosheid zijn stress, onregelmatige werktijden, veel piekeren, lichamelijke klachten en het gebruik van cafeïne of alcohol. Ook een warme of onrustige slaapkamer maakt goed slapen lastig.
Wanneer moet ik naar de huisarts bij slaapproblemen?
Als je langer dan drie weken slecht slaapt en merkt dat het invloed heeft op je dagelijkse leven, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Ook als je denkt dat medicijnen of psychische klachten de oorzaak zijn, is professionele hulp belangrijk.
Wat kan ik zelf doen aan slapeloosheid?
Zorg voor een vast slaapritme, een rustige slaapkamer en ontspanning voor het slapengaan. Probeer niet te veel te piekeren in bed en zoek eventueel hulp bij ontspanningsoefeningen. Vermijd cafeïne en gebruik je bed alleen om te slapen.
Kan het ook gevaarlijk zijn als je helemaal niet slaapt?
Langdurig zonder slaap leven is gevaarlijk. Het kan op den duur zorgen voor hallucinaties, vergeetachtigheid en ernstige lichamelijke klachten. Zoek daarom op tijd hulp als het niet lukt om te slapen.